Kerken op afstand - hoe doe je dat?

We volgen nu al weken de diensten op afstand. Het stemt dankbaar dat we in onze tijd de technische middelen en kennis hebben om dit te organiseren. Stel je voor dat die er niet waren en we het vele maanden zonder kerkdiensten zouden moeten doen… 

Toch hoor ik geluiden (en ik heb het zelf ook ervaren in mijn gezin) dat het nog lang niet altijd gemakkelijk is om de zondagse diensten op afstand te beleven. Dat geldt zeker voor gezinnen met jonge kinderen of met tieners. 

Daarover nadenkend leek het me goed om wat praktische tips op een rij te zetten. Hoe kun je de diensten nu zo van achter een computer of ander beeldscherm zo beleven, dat het werkelijk tot je spreekt? 

1. Grondhouding: luister actief

Luisteren kun je op verschillende manieren doen. Muziek die op de achtergrond speelt vraagt een heel andere houding dan wanneer je luistert naar belangrijk ‘breaking news’. Luisteren en kijken naar een kerkdienst op afstand vraagt om een actieve luisterhouding. Ga er dus voor zitten. Loop niet halverwege weg om bijv. koffie te halen. Probeer om kinderen (zeker als ze op school al gewend zijn geraakt op hun stoel te moeten zitten) tijdens de dienst erbij te laten zijn. 

Een actieve luisterhouding kan worden bevorderd door tijdens de preek de hoofdpunten op te schrijven. Het helpt bij het luisteren op dat moment en geeft ook de mogelijkheid later nog eens terug te lezen. 

2. Probeer de zondagse kerkdiensten ‘live’ te bekijken in plaats van ze op een later moment terug te kijken. 

Live meekijken heeft twee voordelen. Allereerst zorgt het voor structuur in de dag. Je staat op tijd op en hebt een doel: het meebeleven van de beide diensten van die zondag. Een tweede voordeel is de onderlinge verbondenheid. Ook al zien we elkaar niet, we weten dat velen hebben ingeschakeld op dat moment. Terugkijken blijft natuurlijk een goede mogelijkheid voor hen, die vanwege noodzakelijk werk de dienst niet op het eigen tijdstip konden meemaken! 

Schakel daarbij het liefste in op onze eigen gemeente. Het is fijn om samen gemeente te zijn. We zijn aan elkaar gegeven en God heeft je niet voor niets een plek gegeven in deze gemeente. Denk aan het beeld van het lichaam, dat Paulus voor de gemeente gebruikt in 1 Korinthe 12. U en jij bent daarom nodig om mee te bidden met de voorbede van onze gemeente, mee te eten van het geestelijk voedsel dat God voor u bestemd heeft in onze kerkdienst en samen te geven aan de collectedoelen die die zondag vanuit de gemeente op uw weg worden geplaatst. Ook al zenden veel kerken momenteel op zondag hun diensten uit, u kunt dus niet gemist worden bij de uitzending van de onze!

3. Zorg ervoor dat ieder gezinslid een Bijbel heeft. 

De psalmen en liederen verschijnen in beeld. Dat heeft praktische voordelen. We beameren echter bewust de Schriftlezing niet. Bij actief luisteren naar de preek hoort namelijk een open Bijbel. U zult het inmiddels wel van mij gewend zijn: ik probeer tijdens de preek concreet te verwijzen naar bepaalde teksten en zinnen in het gelezen gedeelte. Door actief daarin mee te doen wordt je kennis verrijkt.

4. Bid en zing mee, als het even kan

Bij ons thuis hebben we de regel dat onze kinderen (waaronder twee pubers) meebidden met de gebeden in de dienst. Het meezingen met de psalmen blijkt lastig. Het heeft ons als ouders oog voor gegeven, dat we te weinig in onze huisgodsdienst zingen met onze kinderen. Ze moeten nu echt een drempel over en dat gaat veelal niet zomaar. Zelf zingen we ondertussen wel hardop mee. Als ouders mag je daarin voorgaan. En soms haakt er weleens eentje aan…! 

5. Geef jonge kinderen iets te doen

De praktijk leert dat jonge kinderen vaak beter luisteren naar de preek, wanneer ze ondertussen aan de tafel iets mogen doen. Iets wat niet teveel inspanning vraagt en waar ook niet telkens allerlei vragen over worden gesteld. Wij geven onze jongste kinderen de ruimte om op een groot vel tijdens de preek een mooie tekening over de preek te maken. Oudere kinderen maken soms een woordveld of een ‘bullet-journal’ waarin ze de preek samenvatten. Handlettering is ook geschikt om actief bezig te zijn met het Bijbelgedeelte, de preek of een ander onderdeel van de kerkdienst. 

6. Leg je mobiel weg

Bij tieners is de verleiding groot om tijdens de dienst, met een half oor luisterend, de telefoon te pakken en de social media te checken. Dat vraagt echter zoveel van je aandacht, dat het niet goed mogelijk is om tegelijk de inhoud van de preek in je op te nemen. Leg dus je mobiel tijdens de dienst weg. Of – als je daarop de Bijbeltekst meeleest – zorg er dan voor dat alle notificaties je niet afleiden. Je kan echt wel even zonder! Laat de kerkdienst jouw eigen moment met God zijn. 

7. Leg de lat niet te hoog en handel naar bevind van zaken

Met name met jonge kinderen zal het de ene keer beter lukken dan de andere keer om de aandacht erbij te houden. Leg de lat niet te hoog als ouders en wees dankbaar voor de keren dat het wel lukt om de dienst goed te volgen. En handel naar bevind van zaken. Mocht je op een zondag merken dat de tweede dienst bekijken teveel vraagt van hun spanningsboog, vul het 'kerkdienstmoment' dan anders in en neem jezelf voor om 's avonds de tweede dienst terug te kijken, als de kinderen op bed liggen. 

8. Benut de mogelijkheid om direct na de dienst door te praten over de inhoud

Een dienst bekijken op afstand heeft flinke nadelen. Toch is er ook een voordeel. Het stelt je  in staat om direct na de dienst door te praten over de inhoud met je huisgenoten. Zo kan de preek worden verwerkt naar het eigen, dagelijks leven.